SPOMEN FONTANA "RANJENIK" KRAGUJEVAC

Gornji parku ili Veliki Park

Veliki ili Gornji park, nastao je i uređivan je u periodu od 1895. do 1897. godine, kada je je kao novouređeni opštinski park, otvoren za građanstvo, ili „predat uživanju“, 26. aprila 1898. godine. Prema postojećim podacima, ulaz u Gornji park napravljen je od kamenih stubova turske džamije, koji su nađeni kada je, kod Donjeg kamenog mosta, građena tadašnja kafana „Balkan“. Duž parkovskog prostora, pružaju se dve lepe i široke staze, sa tri aleje borova i listopadnog rastinja i sa puno sporednih vijugavih staza, oko kojih su zasađene cvetne leje sa ukrasnim drvećem i šibljem. Parkovski zasadi obnovljeni su 1932. godine, sadnicama iz rasadnika Rogot u koji se nalazio na teritoriji lovišta kralja Milana Obrenovića.

Proslava 110. godina postojanja obeležena je potpunim renoviranjem, tako da je i danas prekriven zelenilom, gustim krošnjama stoletnih stabala, ali i novim sadnicama drveća i cveća. Duž šetališta nalazilo 25 kamenih postamenata sa izlivenim bronzanim spomenicima, od kojih se neki nalaze u depou Narodnog muzeja, a većina je na žalost pokradena i pretopljena. Obnovljene su pešačke staze, postavljene nove klupe, i vraćena je u funkciju fontana “Ranjenik”-a.

Stilski, veći deo Parka je uređen kao slobodna kompozicija, samo je glavna aleja za šetnju, kroz središni deo parka prava, sa kružnom cvetnom lejom, „rundelom“ na sredini pešačke pasarele. U centru rundele, na mestu nekadašnjeg “Muzičkog paviljona”, 1950. godine postavljena je fontana „Ranjenik“, delo poznatog kragujevačkog vajara Dragana Panića

Spomenik nema političke i vojne oznake, a po legendi, nepoznati ratnik je uspeo da stigne do vode, utoli žeđ, zaleči rane i spase se na ostrvu. Fontana je formirana kao kružna vodena površina, sa ostrvom od prirodnog, neobrađenog kamena u sredini. Bronzani ranjeni borac, koji pije vodu iz ruke, jedna je od najznačajnijih realističkih skulptura pejzažne arhitekture Kragujevca. Fontana se vodom snabdeva mlazevima koji dolaze iz lavljih glava, sa oboda fontane.

Dragan Panić rođen je 1912. godine u naselju Teferič, nedaleko od Kragujevca. Jedan je od retkih, koji su po završetku školovanja u našoj zemlji uspeli da upišu vajarstvo u Parizu, u čuvenoj Školi Lepih Umetnosti (Ecole des Beaux Arts), po kojoj čitav jedan stilski pravac u umetnosti nosi naziv (u tom stilu izgrađena je i Upravna zgrada Vojno-tehničkog Zavoda).

Na žalost, rat je kao zarobljenik proveo u nemačkom zloglasnom logoru Stalag F4. Na konkursu Crvenog Krsta za zarobljenike 1944. godine u Švajcarskoj, osvojio je počasnu nagradu uz koju je sledovao novac, koji je poslat u Kragujevac, ali umetniku nikada nije uručen. Preminuo je 1992. godine, a za sobom je ostavio brojna dela, a kao legat i zadužbinu gradu Kragujevcu, svoj atelje u kome je stvarao.

Jedan je od osnivača i prvi predsednik Udruženja likovnih umetnika Kragujevca. Tokom života, kao i većinu umetnika, pratile su ga brojne neprilike, ali on nikada nije dozvolio da se to vidi na njegovim delima. Njegove skulpture rađene su u stilu najbolje francuske klasicističke tradicije i u njima se ogleda prefinjena elegancija Art Nouveau, koja materijalizuje večnost lepote i harmonije naglašene stilizacije.

Dragan Panić

Autor teksta: Jasmina Marković Milenković

Kupnaje u fontani

13. 03. 2011

blic.rs Branka Kuljanin
Ukrali pet skulptura sa fontane

KRAGUJEVAC - Pet od šest bronzanih lavljih glava ukradeno je s fontane „Ranjenik” u kragujevačkom Velikom parku. Biste su odnete usred dana, a kako svedoče očevici, kradljivci su ličili na radnike pa ih niko nije ometao misleći da se radi o popravci fontane.

Mesto pokradenih glava lava.

...................................................................................................................................Bronzane lavlje glave ukradene su sa fontane koja je podignuta još 1950. godine, ukrašava je lik ranjenika koji pije vodu i koja je delo kragujevačkog vajara Dragana Panića. Fontana je bez političkih obeležja i omiljeno je mesto okupljanja dece i mladih. Proteklih godina često je bila na meti vandala, a spomenik ranjeniku obaran je, rušen, bacan u vodu. Iako su lavlje glave odnete usred dana, prolaznici su mislili da su lopovi zapravo radnici koje je angažovao Zavod za zaštitu spomenika.

Izgled glava lava.

- Fontana „Ranjenik” nije pod zaštitom države, a Zavod nema ni ljudstvo za čišćenje. Zavod ima nadležnost samo u konzervatorskom smislu, ali ne i da čuva biste. Svi spomenici u gradu na javnim površinama opšte su dobro i o njima bi trebalo da brinemo svi, od građana do pripadnika policije, i da, ako se bilo šta desi, prijavimo. Mi smo podneli krivične prijave protiv nepoznatog izvršioca zbog krađe sedam bista nestalih ispred Narodnog muzeja, iz Malog parka i kod stare upravne zgrade „Zastave”, ali to nije dovoljno, već je potrebno otkriti ko je počinilac i gde su biste završile - kaže Slavica Đorđević, pomoćnik gradonačelnika za oblast zaštite kulturne baštine. Ona podseća da je poslednjih godina u Kragujevcu ukradeno više desetina bista i spomenika, među kojima i 18 bista iz Aleje narodnih heroja u Velikom parku.

- Niko nije uhapšen niti je otkriveno šta je bilo s bistama - kaže Đorđevićeva.

Fontana bez glava lava.

petak, 10 april 2015 - Nakon dugo vremena čuvena fontana u kragujevačkom Velikom parku ponovo radi.Očišćena od smeća i ofarbana u prepoznatljivo plavu boju, daje novi i lepši izgled parka. Uz to puštena je i voda čime je fontana u punoj radnoj funkciji.

Očišćena i ofarbana fontana.

Neočišćena i prazna fontana.

Puštanjem sređene fontane u rad Veliki park je dobio novi izgled, "odmor za oči" za sve posetioce i kragujevčane koji svakodnevno uživaju u čarima koje on pruža.